Czy picie guarany może szkodzić zdrowiu?

Czy picie guarany może szkodzić zdrowiu? To pytanie staje się coraz bardziej aktualne wraz z rosnącą popularnością napojów i suplementów zawierających guaranę. Ta amazońska roślina wyróżnia się nadzwyczaj wysoką zawartością kofeiny, a jej działanie stymulujące doceniane jest przez osoby poszukujące szybkiego wzrostu energii i koncentracji. Jednak intensywność działania guarany niesie ze sobą także ryzyka zdrowotne, szczególnie gdy spożycie przekracza zalecane dawki lub następuje u osób z konkretnymi schorzeniami.

Guarana: skład i mechanizm działania

Guarana (Paullinia cupana) to roślina, której nasiona zawierają kilka istotnych, biologicznie aktywnych związków: kofeinę, teobrominę, katechiny oraz taniny. Przede wszystkim charakteryzuje się ona bardzo wysokim stężeniem kofeiny – jest ono większe niż w ziarnach kawy, co powoduje silniejsze i dłużej utrzymujące się działanie pobudzające na ośrodkowy układ nerwowy[1][2][3]. Substancje te działają synergistycznie i spowalniając wchłanianie kofeiny, wydłużają czas jej działania[1].

Ponadto polifenole, w tym taniny i katechiny, wpływają na aktywność antyoksydacyjną guarany, chroniąc komórki przed uszkodzeniem DNA oraz działając przeciwzapalnie[4][6].

Wpływ guarany na organizm człowieka

Guarana pobudza układ nerwowy, poprawia czujność, zdolności poznawcze, uwagę i pamięć, a także redukuje zmęczenie psychiczne i fizyczne, co zostało potwierdzone w licznych badaniach[2][3][4]. Już dawki od 200 mg do 1500 mg sproszkowanej guarany na dobę były związane z poprawą funkcji poznawczych[1]. Kofeina usprawnia także pracę przewodu pokarmowego, przyspieszając motorykę jelit, natomiast taniny regulują wypróżnienia zarówno przy zaparciach, jak i biegunkach[2].

Obserwuje się również korzystny wpływ guarany na poprawę nastroju i działanie przeciwdepresyjne, a także na metabolizm czy układ krążenia — choć efekt ten wymaga dalszych badań potwierdzających skuteczność i bezpieczeństwo długofalowego stosowania u ludzi[5][6]. Wyniki badań na zwierzętach sugerują potencjał przeciwnowotworowy, jednak brak danych z szeroko zakrojonych prób klinicznych[4].

Czy picie guarany może szkodzić zdrowiu?

Guarana jest bezpieczna w umiarkowanych ilościach dla większości dorosłych osób, jednak istnieją wyraźne przeciwwskazania. Ze względu na bardzo wysoką zawartość kofeiny, jej spożywanie wiąże się z ryzykiem działań niepożądanych — szczególnie u osób z nadciśnieniem tętniczym, chorobami serca i zaburzeniami pracy układu pokarmowego[5]. Skutki uboczne mogą obejmować zaburzenia snu, pobudzenie, przyspieszenie rytmu serca, bóle głowy, wzrost ciśnienia oraz dolegliwości żołądkowe.

Szczególną ostrożność zaleca się osobom przyjmującym inne leki pobudzające, a także kobietom w ciąży i karmiącym, gdzie nadmiar kofeiny może mieć negatywny wpływ na rozwój płodu i przebieg ciąży. Pomimo obiecujących działań antyoksydacyjnych i przeciwnowotworowych, wciąż brakuje jednoznacznych danych odnośnie toksyczności guarany oraz optymalnych i bezpiecznych dawek dla różnych grup osób[6].

Ilość kofeiny i zagrożenia przy przedawkowaniu

Stężenie kofeiny w guaranie jest znacznie wyższe niż w tradycyjnej kawie, co sprawia, że jej działanie pobudzające jest intensywniejsze i może utrzymywać się dłużej[2][3]. Przedawkowanie gwarany może prowadzić do niepokoju, bezsenności, drżenia, zaburzeń rytmu serca czy skoków ciśnienia[5]. Również długotrwałe stosowanie wysokich dawek jest potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia sercowo-naczyniowego i ogólnego dobrostanu organizmu.

Należy pamiętać, że produkty zawierające guaranę mogą różnić się znacząco zawartością kofeiny, zależnie od sposobu przetworzenia i formy suplementacji, dlatego konieczne jest świadome czytanie etykiet oraz zasięganie porady lekarskiej w przypadku wszelkich wątpliwości[5].

Podsumowanie: czy guarana zawsze jest bezpieczna?

Guarana to naturalny środek stymulujący, który w umiarkowanych dawkach może poprawiać funkcje poznawcze, wspomagać metabolizm i działać przeciwzapalnie. Jednak z uwagi na wysoką zawartość kofeiny oraz możliwe skutki uboczne, nie jest ona rekomendowana każdemu i nie powinna być traktowana jako bezwarunkowo bezpieczny dodatek do codziennej diety. Kluczowe znaczenie ma umiarkowanie, świadome podejście do jej spożycia i uwzględnianie indywidualnych przeciwwskazań zdrowotnych. W przypadku istniejących problemów zdrowotnych niezbędna jest konsultacja z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji guaraną[5][6].

Źródła:

• [1] https://ironhorseseries.pl/pl/blog/wp%C5%82yw-spo%C5%BCywania-guarany-na-zdrowie-cz%C5%82owieka-n75
• [2] https://www.medonet.pl/zdrowie,guarana-i-jej-wplyw-na-organizm,artykul,1726125.html
• [3] https://przemekjurek.pl/blog/suplementy/guarana-korzysci-dawkowanie-dzialanie/
• [4] https://super-racjonalni.pl/blog/strefa-wiedzy/guarana-wlasciwosci-i-zastosowanie/
• [5] https://gemini.pl/poradnik/zdrowe-odzywianie/guarana-brazylijski-eliksir-mlodosci-i-sily/
• [6] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34755935/